مطالعه تطبیقی «خرق عادت» در ادبیّات عرفانی و سوررئالیستی

مطالعة تطبیقی «خرق عادت» در ادبیّات عرفانی و سوررئالیستی

چکیده         «خرق عادت» یکی از نتایج مسلّم مجاهده و ریاضت عرفانی، و توجّه و تمرکز به ضمیر ناخودآگاه سوررئالیستی است که پیشینة آن یقیناً در بخش‌های گمشدة تاریخ حیات بشر ــ اسطوره‌ها ــ قابل پیگیری است. تأثیرپذیری سوررئالیسم، در اندیشه و عمل، از اندیشه‌های عرفانی، منجر به ظهور برخی تشابهات و اشتراکات بین این دو مکتب (در عین تقابلات و تمایزات بنیادین ادبیّات عرفانی و سوررئالیستی با یکدیگر) شده است ...

نقش تمرین و طبیعت در خرق عادت (کرامت‌های ممکن)

با آن که کرامت عملی خارق عادت است که هر کسی بر انجام آن توانایی ندارد، مگر آن که مشمول عنایت حق قرار گرفته باشد، امّا شماری از کرامت­های صوفیان، به دلیل اتّکا بر توانمندی­های جسمانی یا روحانی، از امکان وقوع بیش­تری برخوردارند. به دلیل آن که اسباب وقوع آن­ها یا بر ریاضت و تمرین­های بدنی نهاده شده است، مانند تحمّل گرسنگی و بر روی آتش راه رفتن و در میان برف­ها عرق کردن؛ و یا آن که انعطاف در بعضی از ک...

نقش تمرین و طبیعت در خرق عادت (کرامت‌های ممکن)

با آن که کرامت عملی خارق عادت است که هر کسی بر انجام آن توانایی ندارد، مگر آن که مشمول عنایت حق قرار گرفته باشد، امّا شماری از کرامت­های صوفیان، به دلیل اتّکا بر توانمندی­های جسمانی یا روحانی، از امکان وقوع بیش­تری برخوردارند. به دلیل آن که اسباب وقوع آن­ها یا بر ریاضت و تمرین­های بدنی نهاده شده است، مانند تحمّل گرسنگی و بر روی آتش راه رفتن و در میان برف­ها عرق کردن؛ و یا آن که انعطاف در بعضی از ک...

تشابهات صوری ادبیات سوررئالیستی در"غزلیات عطّارنیشابوری"

مکتب سوررئالیسم حدود یک قرن پیش، توسط آندره برتون در فرانسه بنیان‌گذاری شد. این مکتب براساس اندیشه‌های روانشناسانه فروید، هگل، عرفان‌شرقی و مکاتب پیش از خود به ویژه رمانتیسم و دادائیسم شکل گرفت. سوررئال‌ها، جویندگان"حقیقت برتر" در قرن بیستم بودندکه در پی دستیابی به آزادی کامل از تمام قید و بندها به عصیان علیه تمدن، هنر، اخلاق و دین برمی‌خیزند تا روح، ذهن و نیروی درون خود را دریابند که در پی این...

طنز؛ زبان تبلیغ و اعتراض در متون عرفانی و سوررئالیستی

طنز عکس‏العملی ناشی از ناخرسندی یا عدم تعادل و تناسب است که می‏تواند بستری هنری و به تبع آن تأثیرگذار برای اعتراض و اصلاح فراهم کند. ادبیّات طنز در پس ظاهر سرگرم‏کننده‏اش با زبانی کم‏خطر، از کاستی‏های عمیق اجتماعی انتقاد می‏کند. ورود ادبیّات طنز به حیطۀ انواع ادبی بهترین شاهد این مدعا است. زبان طنزآمیز برخی از متون عرفانی که منعکس‏کنندة اوضاع اجتماعی و فرهنگی حاکم بر روزگار آفرینش خود هستند، ابزا...

تشابهات صوری ادبیات سوررئالیستی درتذکرﺓ الاولیای عطار